"Chłopcy z ferajny” – prawda, która boli bardziej niż fikcja

Są takie książki, które wciągają człowieka od pierwszej strony i nie puszczają aż do końca. I są takie, które oprócz tego zostawiają po sobie nieprzyjemne echo – świadomość, że to wszystko wydarzyło się naprawdę, tu i teraz, często tuż za rogiem. „Chłopcy z ferajny” Jacka Harłukowicza to właśnie ten drugi przypadek: świetnie się to czyta, ale w środku aż coś świdruje z niepokoju.

Harłukowicz – mój stary znajomy z czasów punkowych koncertów, napisał swoją pierwszą książkę, ale zrobił to tak, jakby miał ich na koncie już tuzin. Od lat wiem, że to jeden z najlepszych polskich dziennikarzy śledczych.

"Bagno" Przemysława Piotrowskiego – kryminał, w którym Polska tonie

Są autorzy, którzy potrafią pisać o zbrodni tak, że za każdym razem czujesz brud pod paznokciami i lepki strach w gardle. Przemysław Piotrowski od lat należy do tej ligi. Pisałem już na Horrorowisko o jego cyklu z Igorem Brudnym – mrocznym, pełnym przemocy i demaskującym to, co w człowieku najgorsze. Ale "Bagno” (Czarna owca 2022) to zupełnie inny kaliber. Tutaj brud jest systemowy.

Piotrowski bierze na warsztat współczesną Polskę i rysuje obraz, w którym zło nie kryje się w odległych, fikcyjnych zakamarkach, ale w gazetowych nagłówkach i politycznych kuluarach.

"Wzgórze psów”: Żulczyk w swojej najmroczniejszej formie

Czytanie "Wzgórza psów" Jakuba Żulczyka (Świat Książki 2025) po obejrzeniu serialu to doświadczenie osobliwe. Z jednej strony zna się już bieg zdarzeń, czuje się, że wie się, kto co zrobił i jak to się skończy. Z drugiej — to właśnie ten dystans pozwala w pełni zobaczyć, jak bardzo Żulczyk jest pisarzem języka, a nie fabuły. I chyba dlatego tę książkę czytałem długo, niemal od maja — nie z braku zainteresowania, ale z potrzeby zanurzenia się w niej na własnych warunkach, z pominięciem rytmu narzuconego przez ekranizację.

Serial, choć klimatyczny i dobrze zagrany, działa skrótem — pokazuje zbrodnię i jej konsekwencje, ale nie pozwala długo pobyć w środku tej dusznej, gnijącej atmosfery prowincjonalnego miasteczka. Żulczyk daje to z nawiązką.

"Spytaj milicjanta". Punkowa opowieść z lat 80. Krzyśka Grabowskiego

"Spytaj milicjanta” Krzysztofa Grabowskiego, perkusisty Dezertera, to powieść, którą przeczytałem lecąc do Nowego Jorku. Jako fan punka i klimatów lat 80., miałem wobec niej spore oczekiwania, bo kto jak nie Krzysiek Grabowski, który sam grał w kapeli punkowej w latach 80., odda ducha tamtych czasów? Książka jest niezła, choć nie powala na kolana. 

Fabuła książki (Antena Krzyku Unc. 2025) kręci się wokół młodych ludzi w 1984 roku, którzy zakładają zespół punkowy Pokuta.

Igor Brudny wraca w "Zarazie"

Wróciłem do Igora Brudnego po dłuższej przerwie – nie powiem, trochę się stęskniłem za tym twardym gliną z Warszawy, który zawsze pakuje się w kłopoty większe, niż ktokolwiek mógłby przewidzieć. Zaraza, czwarty tom serii Przemysława Piotrowskiego, trafił w moje ręce po tym, jak "Cherub" zostawił mnie z mieszanymi uczuciami – niby mocne zakończenie trylogii, ale coś mi tam zgrzytało. No i co? Powiem Wam, że "Zaraza" (Wydawnictwo Czarna Owca 2021)  mnie zaskoczyła. W pozytywnym sensie. Ale po kolei.

Po "Piętnie" byłem zachwycony – ten mrok, brutalność i zagadka, która wciągała jak bagno (nomen omen, patrząc na późniejszy tom).

"Weź moją duszę" Yrsy Sigurdardóttir

Yrsa Sigurdardóttir najwyraźniej chciała stworzyć kolejny mroczny islandzki thriller, ale "Weź moją duszę" (Muza 2008) bardziej przypomina długi, zimny spacer po islandzkim wybrzeżu – niby coś się dzieje, ale głównie wieje nudą. 

Thora, prawniczka o osobowości równie ekscytującej co zeszłoroczny śnieg, wpada w wir zagadki morderstw w nadmorskim spa, które rzekomo nawiedzają duchy. Brzmi obiecująco? Może... W praktyce dostajemy rozwleczoną, nudną i naiwną fabułę, gdzie napięcie ginie szybciej niż turysta w islandzkiej mgle. 

Książka, którą warto przeczytać: Manu Chao. Kierunek nadzieja. Rozmowy

Manu Chao, obok Joe Strummera i Boba Marleya, to dla mnie jeden z najważniejszych muzyków w historii. Książkę "Manu Chao. Kierunek nadzieja. Rozmowy" belgijskiego dziennikarza Philippe Manche (Państwowy Instytut Wydawniczy 2005) miałem kupić już od dawna, ale jakoś nie wychodziło. Na szczęście dostałem ten zbiór wywiadów w prezencie od Żony. 

Powiem Wam szczerze, że szału nie ma. Ta książka to szereg rozmów przeprowadzonych w latach 1989-2003 przez wielkiego fana muzyki Mano Negry i Manu Chao. Dotyczą nie tylko ich twórczości, ale także spraw społecznych, kulturowych, a nawet polityki. Francuski artysta, od lat mieszkający w Barcelonie, nie kryje swoich sympatii alterglobalistycznych, krytykuje politykę USA oraz zwraca uwagę na szereg konfliktów toczących się na całym świecie, a nie znajdujących się na pierwszych stronach gazet. Opowiada też oczywiście o swojej wspaniałej muzyce.

Warto przeczytać: Jakub Żulczyk "Dawno temu w Warszawie"

Raczej nie zabieram się za takie opasłe kobyły, bo zwykle brakuje czasu, by szybko przeczytać tak grubą książkę, ale tym razem skusiłem się liczącą prawie 800 stron najnowszą książkę Jakuba Żulczyka "Dawno temu w Warszawie" (Świat książki 2023). To kontynuacja świetnej, ale brutalnej i wulgarnej powieści "Ślepnąc od świateł", która doczekała się znakomitej ekranizacji, wyprodukowanej przez HBO. 

Muszę przyznać, że książka wciągnęła mnie bardzo. W ciągu kilku dni przeczytałem około 600 stron (jednocześnie organizując dzieciom zabawy plażowe i basenowe) i stanąłem. Jakoś natłok okrucieństwa, wulgarności i takiego strasznego ZŁA wylewającego się z tej książki spowodował, że musiałem przystopować. Ale tylko na chwilę...

Kryminały Stephena Kinga - "Holly"

Ostatnie książki Stephena Kinga, które czytałem to głównie kryminały. I tak było też tym razem - "Holly" (Prószyński i S-ka 2023) to świetna powieść kryminalna, w którą autor - mistrz literatury grozy - wplata wątki związane z COVID 19 i prezydenturą Donalda Trumpa, której delikatnie mówiąc nie był zwolennikiem. 

"Holly", to główna bohaterka - prywatna detektyw, która dostaje zlecenie na poszukiwanie zaginionej młodej kobiety. Nie jest łatwo, bo jej partner - Peter jest ciężko chory, niedawno zmarła jej matka. Sprawą zaginięcia nie chce zająć się policja, a kobieta szuka zleceń, aby utrzymać swoją firmę borykającą się z kłopotami finansowymi w świecie COVID.

Piłkarskie bagno. Książka o korupcji w polskim futbolu

Książka "Piłkarskie bagno" Dariusza Rozwadowskiego (Wydawnictwo Prohibita 2023) jest niestety bardzo słaba. Wiązałem z nią spore nadzieje, ale nagromadzenie wszelakiego rodzaju przestępczości i ohydztw, a także nie najwyższych lotów warsztat literacki mocno rozczarowują. 

Autor opisuje podobny do rzeczywistego układ środowiska piłkarskiego, który decydował o awansach i spadkach. Skorumpowani sędziowie, działacze i trenerzy łapówkarze oraz piłkarze oszuści wylewają się z niemal każdej strony. A do tego alkoholizm, prostytucja, gangsterka, a nawet gwałty i zabójstwa. W tej książce złamany chyba został niemal każdy zapis z kodeksu karnego.

Nowy Coben przynudza

Zawsze czekam na nową książkę Harlana Cobena. Niestety "Za wszelką cenę" (Albatros 2023) nie powala. Nie czyta się z takimi emocjami jak zwykle. A może przeczytałem już wystarczającą liczbę "Cobenów" i już niej będą mi dawać radości?

Ta książka nie jest zła, jest taka sama jak inne książki tego autora, których przeczytałem już kilkadziesiąt. Być może te wszystkie nagłe zwroty akcji, niespodzianki, nie są już tak nagła i niespodziewane. Stały się przewidywalne... Z drugiej strony odnoszę wrażenie, że Harlan Coben zaczął już bardziej pisać scenariusze a nie powieści. Wszystko jest takie filmowe. Właściwie można byłoby tę książkę wykorzystać jako scenariusz filmu/serialu bez większych zmian. 

Warszawa zalana narkotykami. "Ślepnąc od świateł" Jakuba Żulczyka

Długo wzbraniałem się przed przeczytaniem tej książki. Obejrzany prawie cztery lata temu serial wydawał mi się zbyt wulgarny. Ostatecznie jednak postanowiłem wziąć książkę Jakuba Żulczyka "Ślepnąc od świateł" (Świat Książki 2018) na ferie i połknąłem w kilka dni...

Książka niewiele różni się od serialu, więc za bardzo o treści nie będę się rozpisywał. Główny bohater to dealer narkotykowy Jacek, który sprzedaje kokainę ludziom mediów, kultury, przedsiębiorcom, studentom, generalnie wszystkim, których na nią stać. Czasami daje na kreskę, ale kto się nie wywiąże ze spłaty długu może liczyć się z poważnymi problemami.

Bernard Minier: Początek przygód Martina Servaza

Przygody kapitana francuskiej policji z Tuluzy, rozpocząłem od jednego z ostatnich tomów. Teraz nadrabiam zaległości i muszę przyznać, że rozpoczynający cykl "Bielszy odcień śmierci" (Glace Rebis 2012) były naprawdę wyśmienity. 

Martin Servez początkowo musi zmierzyć się z tajemniczym mordercą, który zabija konia miejscowego milionera. Szybko jednak okazuje się, że mordowani są także ludzie. Podejrzenia padają na jednego z seryjnych zabójców, osadzonego w miejscowym, specjalnie strzeżonym, międzynarodowym ośrodku psychiatrycznym. Na miejscu zbrodni znalezione zostaje, bowiem jego DNA. Być może policjantowi będzie mogła pomóc absolwentka psychologii, która podejmuje właśnie pracę w zakładzie, umieszczonym na wysokiej górze w Pirenejach...

Świetna wakacyjna lektura: Maciej Czujko "Droga wolna"

"Droga wolna" (Wydawnictwo Dlaczemu 2023) to debiutancka powieść Maćka Czujki, którego znam od wielu lat, jako świetnego dziennikarza. Nie wiedziałem, czego się spodziewać po jego pierwszej książce, ale okazało się, że to świetna obyczajówka, napisana naprawdę na wysokim poziomie.  

Bohaterem książki jest wrocławski taksówkarz, którego, po kilkunastu latach zostawiła żona. Jacek cierpi, chciałby żeby Wioletta wróciła, ale na szczęście spotyka emerytowaną właścicielkę biura matrymonialnego Marię, która zrobi wszystko, aby 40-latek zapomniał o zdradzającej Go kobiecie. Próbuje taksówkarza nawet wyswatać ze swoją lekarką kardiolożką... Czy to jej się uda? Po jakie metody sięgnie, by postawić na swoim?!

Wakacyjna lektura: Jørn Lier Horst "Bez granic"

Pierwszy raz czytałem powieść o norweskim detektywie Williamie Wistingu i muszę przyznać, że to całkiem ciekawa historia. Książka"Bez granic" (Wydawnictwo Smak słowa 2022) porusza m.in. bardzo ciekawy temat crowdsolvingu.

To szesnasta opowieść Jørna Liera Horsta o detektywie Wistingu. Tym razem przyjdzie uczestniczyć mu w międzynarodowym śledztwie dotyczącym zabójstwa w Hiszpanii młodej australijskiej turystki Ruby Thompson oraz zaginięcia Norweżki o pseudonimie Astreia, która bierze udział w internetowym śledztwie, którego uczestnicy próbują sami rozwikłać sprawę tajemniczego morderstwa, które łączą z wieloma innymi zbrodniami, podejrzewając, że sprawca jest seryjnym zabójcą.

Noc skorpiona: Graham Masterton wraca do "indiańskich" horrorów

Lubię od czasu do czasu przeczytać nową powieść Grahama Mastertona. Nie ukrywam też, że najbardziej pasjonowały mnie te jego książki, w których głównymi bohaterami byli Indianie, ich szamani i demony. Tak jak w pierwszej książce tego brytyjskiego autora, która wyszła w Polsce - Manitou! 

Niestety książka "Noc skorpiona" (The Soul Stealer Rebis 2022) nie należy do najlepszych książek Mastertona. Ale też nie jest najgorsza. Tym razem pisarz zabiera nas w podróż po świecie filmu, którego gwiazdy - aktorzy, producenci, reżyserowie itd zyskują sławę składając ofiary demonowi indiańskiemu, który jest zainteresowany głównie kobietami.

Zielone oczy wolności: jak Kurdowie walczą o swoją wolność!

Na tę książką trafiłem przypadkowo. "Zielone oczy wolności" Marco Rovelliego (La Guerriera Dagli Occhi Verdi Prószyński i S-ka 2018) znalazłem w książkodajni w Nowym Tatrze w Warszawie. Warto takie miejsca przeglądać z uwagą. Czasami można znaleźć w nich prawdziwe skarby. 

Włoski pisarz i muzyk dotarł do kurdyjskich partyzantów, którzy walczą o prawo do wolności i ziemi swojego narodu. Opisał przede wszystkim życie jednej z bojowniczek - Avesty Harun, młodej kobiety, która zginęła podczas starć z Turkami w 2014 roku. Była dowódcą jednego z oddziałów walczących o odzyskanie historycznych ziem Kurdystanu.

Cherub: Trzecia część przygód komisarza Brudnego

Trzeba przyznać, że cykl Przemysława Piotrowskiego o przygodach komisarza Igora Brudnego czyta się z wielką przyjemnością. O ile oczywiście jest się fanem mrocznego polskiego thrillera. Autor powieści jednak idzie coraz dalej, baaa, w Cherubinie (Czarna Owca 2020) nawet po bandzie i aż się obawiam, co będzie w czwartej części. 

Trzecia, po Piętnie i Sforze powieść tego autora ma swoją akcję w Zielonej Górze, z której pochodzi pisarz. Komisarz Brudny, funkcjonariusz stołecznej policji znowu musi wrócić do swojego rodzinnego miasta, o którym ze względu na młodość spędzoną w koszmarnej placówce dla dzieci, prowadzonej przez zakonnice, chce zapewne jak najbardziej zapomnieć.

Zbiór świetnych reportaży Dariusza Farona "Życie nie kończy się na mecie"

Dariusz Faron to, moim zdaniem, obecnie jeden z najlepszych polskich reportażystów. Specjalizuje się w tematyce sportowej i ona właśnie dominuje w jego książce "Życie nie kończy się na mecie" wydanej w tym roku przez Wydawnictwo SQN. 

Z reportażami Darka mam jeden problem. Są na tyle poruszające, że nie dałem rady przeczytać więcej niż jednego dziennie. Co prawda większość z nich czytałem wcześniej w internecie, ale jakoś czytanie "w papierze" robi na mnie znacznie większe wrażenie. I tu każdy musiałem przeżyć na swój sposób, zrozumieć, dlaczego młody sportowiec, zniszczony kontuzjami popełnia samobójstwo, albo niepełnosprawna zawodniczka poddaje się eutanazji. Koszmarne historie, które wbijają w ziemię. Czasami czułem fizyczny ból czytając kolejny reportaż.

Dziewczyny z Dubaju 2. Kontynuacja głośnej książki Piotra Krysiaka

Pierwsza część "Dziewczyn z Dubaju" zrobiła w wielu środowiskach duże wrażenie, a ekranizacja była przez wiele tygodni jednym z najpopularniejszych filmów na Canal Plus (obecnie można produkcję Marii Sadowskiej zobaczyć także na Netflix). Przyznam, że ten temat mnie nie bardzo interesuje, więc do tej pory nie przeczytałem ani pierwszej książki, ani nie obejrzałem filmu. 

Jednak z tematem tzw. dziewczyn z Dubaju zetknąłem się kilkanaście lat temu, pracując jeszcze w Radiu Wrocław. Zajmowałem się wówczas śledztwem i procesem Joanny Borysewicz, oskarżonej o sutenerstwo. Wówczas jednak nie zdawałem sobie sprawy, że ten proceder miał taką skalę i dotyczył tylu osób.